تاریخ انتشار : 4 اردیبهشت 1401
تاثیرات کرونا بر صنعت مد
شروین رنجبر /
کار آفرین مد از دانشگاه RMIT ملبورن - تکنسین منسوجات
مقدمه
مد قوی تر است یا پاندمی ؟ آیا پندمی می تواند در سبک پوشش مردم یک جامعه تاثیر بگذارد؟
پندمی کوید 19 که در ابتدای سال ۲۰۲۰ رخ داد با سرعت غیر قابل تصوری تمام دنیا را فرا گرفت. سرعت انتقال این ویروس, ناشناخته بودن و عدم راه درمان آن باعث شد که جوامع بشری بسیار تحت تاثیر قرار بگیرند. کشور های مختلف برای جلوگیری از تلفات سعی کردند که ورود ویروس را کنترل کنند و برای همین مرز هایشان را بر روی یکدیگر بستند. محدودیت توان پزشکی کشورهای مختلف برای درمان بیماران مبتلا, باعث اضطراب مضاعفی در جوامع شد. بعضی از این جوامع که ثروتمند تر بودند توانستند با پرداخت هزینه های زندگی, شهروندان شان را قرنطینه و مجبور به خانه نشینی نماید و کشورهای فقیر تر راهکاری برای جلوگیری از گسترش این بیماری نتوانستند ارائه دهند. خانه نشینی اجباری در جوامع مرفه تر و یا کار در جامعه فقیرتر با وجود خطر بیماری , روش زندگی بسیاری را دستخوش تغییر کرد. در جوامعی که توان مالی محدودی داشتند, امکان قرنطینه وجود نداشت و در نتیجه سیر صعودی ابتلا به این بیماری سر به فلک زد و تلفات بسیاری داد. در این مقاله سعی میکنیم که به بررسی اثر بیماری کرونا بر روی صنعت مد و چرخه تامین و توزیع آن بپردازیم و ببینیم که آیا یک بیماری پندمیک توان آن را دارد که مد را از جوامع بشری حذف کند یا خیر.
اثر کوید بر چرخه تامین و توزیع
برای اینکه بفهمیم که یک پندمیک چه تاثیری در حلقه تامین و توزیع می گذارد ابتدا باید بدانیم که حلقه تامین و توزیع صنعت پوشاک و موج چگونه کار میکند
در طول چند دهه اخیر چرخه تامین و توزیع صنعت مد پیچیدگیهای بسیاری پیدا کرده است چند دهه پیش محصول پوشاک ازمنابعی تهیه میشد که به طور محلی در دسترس صنعتگران بود ولی به مرور زمان با ارزانتر شدن صنعت حمل و نقل و سریع تر شدن انتقال اطلاعات؛ چرخه تامین و توزیع مواد پیچیده تر شد به این معنی که تولید کنندگان صنعت مد و پوشاک برای دستیابی به منابع ارزانتر به نقاط دورتر از دنیا دسترسی پیدا کردند. امروزه ممکن است که پنبه لباسی که در آمریکا پوشیده می شود، در ایالت اویغور چین یا ترکمنستان کاشته شده باشد, در چین تبدیل به نخ شده باشد و سپس در مالزی بافته شده باشد و یا در اندونزی یا ویتنام دوخته شده باشد و در پایان در آمریکا توزیع شده باشد. این چرخه پیچیده مستلزم مدیریت دقیق و حساب شده ای است که توانمند باشد و بتواند تمام اجزای یک پوشاک را به طور همزمان و در زمان مناسب به کارخانههای تولیدی انتقال دهد و پس از تولید پوشاک به مراکز پخش حمل کند تا در زمان و فصل مناسب به دست مشتری برسد. با توجه به صحبتهای بالا می خواهیم ببینیم که در زمان کرونا این چرخه چه تغییری کرد. پس از آنکه بیماری کرونا به عنوان پندمیک شناخته شد کشورهای مختلف سعی کردند که در ضربالعجل مرزهایشان را بر یکدیگر ببندند تا بتوانند در داخل کشور با مشکل مواجه شده و آن را حل کنند. این بسته شدن مررهاا باعث کاهش نقل و انتقالات در مقیاس جهانی شد و در نتیجه تمام اجزاء یک لباس ممکن بود که با هم به کارخانه تولید پوشاک نرسند. پارچه ممکن بود از یک کشور و خرج لباس از جای دیگری به کارخانه تولید لباس برسد و ناهماهنگی و بی برنامه گی در حمل و انتقالات با ایجاد مشکل در خط تولید می شد در نتیجه اتفاقی که افتاد چنان بود که بعضی برندها که از چین نتوانند اجزای یک لباس را به موقع تامین کنند و کل پروسه تامین شان و پخش به موقع لباس متلاطم شد. جون چین منبع انتشار کرونا بود و اغلب کشورها مرزهایشان را به آن بستند و همین طور اولین قرنطینه های جهانی از آنجا شروع شد.
تاثیر کرونا بر منابع اولیه
به دلیل تعطیلی و مرخصی استعلاجی و دورکاری، کارخانهها نمیتوانستند با ظرفیت کامل کار کنند، زیرا کمبود نیرو وجود داشت. در کنار آن کمبود حمل و نقل باعث تاخیر دسترسی به منابع شد. بنابراین کارخانه های تامین نخ و پارچه و رنگ و خرج کار نمی توانستند به موقع مواد مایحتاج زنجیره بعدی رشته را تامین کنند،کشاورزی سطح دیگری از مشکل را تجربه کرد. برخی از کارگران مزارع کارگران فصلی هستند. آنها در زمان برداشت به یک منطقه یا کشور دیگر سفر می کنند تا درآمد اضافی به دست آورند. اما به دلیل بسته بودن مرزها، کارگران فصلی در دسترس نبودند و برداشت محصول با کمبود پرسنل به یک چالش تبدیل شد. این امر باعث کمبود الیاف طبیعی شد.کمبود این منابع اعم از نخ، پارچه، الیاف ، رنگ و خرج کار لباس, باعث اختلال در چرخه تولید پوشاک شد
تاثیر کرونا بر حمل و نقل و لجستیک
یکی دیگر از حوزه هایی که متاثر از کرونا شد؛ صنعت حمل و نقل و بازرگانی بود. با توجه به اینکه اغلب کشورها مرز های شان را به باقی کشورها بسته بودند, ورود توریست به کشورها بسیار کاهش پیدا کرد و به تبع آن حمل و نقل ها دستخوش کاهش چشمگیری شد و در نتیجه تعداد تردد کشتی ها و هواپیماها در دنیا بسیار محدود شد این اتفاق باعث افزایش مدت زمان حمل و نقل و عدم قطعیت در تاریخ نقل و انتقالات شد. از طرفی دیگر کانتینرها در بنادر مبدا و مقصد مدت ها معطل می ماندند چون عبور از گمرک بیش از زمان معمول طول میکشید. چون گمرک هم مثل باقی حلقه های توزیع و تامین دستخوش کمبود نیروی انسانی شده بود و همه این اتفاقات ارسال به موقع مواد محصولات و منابع را در خوش مشکلات بزرگی ساخته بود.
تاثیر کرونا بر پروسه تولید پوشاک
یکی دیگر از اثرات کرونا تاثیر منفی آن در خط تولید پوشاک و نساجی بود. برای اینکه بدانیم چگونه کرونا تولیدات نساجی را دستخوش تغییر کرد ابتدا باید به پروسه تولید پوشاک بپردازیم
در دنیای امروز حلقه تامین و توزیع به صورتی طراحی می شود که هر قسمت یک پوشاک از نقاط متفاوت جغرافیایی حمل شده و به کارخانه تولیدی میرسند. خط تولید پوشاک به صورتی طراحی و برنامهریزی میشود که همه این اجزای تشکیل دهنده به صورت همزمان وارد کارخانه شوند تا بتوانند در زمانی که برای تولید آن لباس مقرر شده در کارخانه باشند تاثیر کرونا بر حمل و نقل جهانی, روی این قسمت از تولید تاثیر منفی گذاشت. اختلال در شبکه حمل و نقل باعث شد که همه اجزای تشکیل دهنده لباس همزمان به کارخانه نرسند و تولید لباس متوقف شود. اگر در زمان تولید حتی یک قطعه کوچک مثلاً لیبل لباس موجود نباشد, لباس قابل تولید نیست .این اتفاق باعث شد که سفارش لباس فصل بسیاری از برندها به موقع ا اماده نشود. . کارخانه ها اجبارا سفارش هایی را میدوختند که تمام اجزای تشکیل دهنده لباس به انبار کارخانه رسیده باشند و برندهایی که قطعات شان نرسیده بود , فرصت تولید را از دست میدادنداز دست دادن فرصت تولید برای یک برند بدین معناست که آن برند بازار فروش آن فصل را از دست میدهد و با توجه به هزینه های بازاریابی و توسعه و برنامه ریزی و خرید پارچه ، ابن برندها بخاطر نرسیدن تولید به بازار مصرف، متحمل ضرر بسیاری شدند. چون این لباس ها در فصل بعدی قابل استفاده نبودند و و دیرکرد در تولید لباس یعنی از دست دادن بازار خرید . اغلب این برندها با توجه به مدل و رنگ فصل طراحی شده بود و قاعدتاً در فصل بعدی به درد نمی خوردند از این روبرند ها دست به تغییراتی در طراحی و تولید زدند و به روش “جاست این تایم” رو آوردند. یعنی در آخرین لحظه پارچه و خرج کار سفارش می دادند که در صورت ایجاد مشکل، بابت خرید مواد اولیه ضرری متحمل نشده باشند و این باعث فشار مضاعف بر کارخانجات تولیدات پارچه و لباس بود چون برندها برای صرفه جویی در هزینه هایی که کرونا برایشان به بار آورده بود نمی خواستند که تا لحظه آخر پولشان درگیر پیش خرید پارچه و یا لباس شود و این عدم قطعیت، بی برنامه گی و سفارش های لحظه آخری فشار اقتصادی و کاری بسیاری بر کارخانجات اضافه کرد.
تاثیر کرونا بر کانال های توزیع و خرده فروشی
حلقه دیگر چرخه تامین، توزیع کنندگان و ریتیل ها بودند. با توجه به قرنطینه ها و بسته شدن بسیاری از مغازهها و شاپینگ سنتر ها، ریتیل دچار بحران فزاینده شد. به دلیل بستن احباری فروشگاهها، دسترسی مشتری به محصولات بسیار محدود شد. از طرفی خیلی از محصولات آماده نبودند و یا هنوز به مقصد نرسیده بودند و در نتیجه جوابگوی نیاز مشتری نبود
خانه نشینی بسیاری از جوامع در طول دوران کرونا به خاطر قرنطینه ها باعث شد که نوع خرید و نوع مصرف پوشاک مشتری ها تغییر کند خرید آنلاین بطور چشمگیری افزایش پیدا کرد. مصرف کنندگان به دلیل ترس از ابتلا به کرونا و یا به خاطر قوانین سختگیرانه قرنطینه از خانه خارج نمی شدند و اقلام مورد نیازشان را به صورت آنلاین میخریدند همین امر باعث شد که خرید پوشاک آنلاین در جوامع مختلف افزایش پیدا کند . به همین دلیل برندهایی که وب سایت های مناسبتری برای خرید آنلاین داشتند و روی این پلتفرم قبلاً کار کرده بودند توانستند از رقبا پیشی بگیرند و محصولاتشان را بهتر بفروشند. از طرفی دیگر نوع کالای ارائه شده توسط ریتیل ها هم در میزان خرید محصولات در دوران کرونا بسیار موثر بود. به دلیل خانه نشینی میزان خرید لباس های خانگی، گرمکن ورزشی، محصولات بهداشتی و پیژامه افزایش پیدا کرد و در مقابل لباس های رسمی و مهمانی کاهش چشمگیری پیدا کرد و این امر باعث شد تا برند ها بسته به نوع کالایی که ارائه می کردند بسیار متضرر شوند و یا برعکس سود بسیاری ببرند و با تقاضای غیر قابل پیش بینی مواجه شوند که به دلیل اختلال در چرخه تامین و توزیع نمیتوانستند پاسخگوی مشتری هایشان باشند
تاثیر کرونا بر مصرف کنندگان
جامعه مصرف کننده به دلیل تغییر شرایط زندگی در دوران کرونا، ناچار به تغییر سبک زندگی و نیازشان شدند.دورکاری باعث شد که نیاز بسیاری از افراد جامعه به لباس های رسمی کاهش چشمگیری پیدا کند. آموزش از راه دور همچنین باعث کاهش نیاز دانشآموزان به یونیفرم مدرسه شد. خانه نشینی و عدم ثبات کاری و کاهش درآمد مردم باعث شد که مصرف کنندگان هوشیارانه تر خرید کنند. چون معمولاً تغییرات در اوضاع اقتصادی اجتماعی و سیاسی جامعه باعث نگرانی جمعی می شود و افراد یک جامعه به طور احساسی از مصرف پولشان نظر میکند و ترجیح میدهند که بیشتر پسانداز کنند در نتیجه از خریدن چیزهایی که در در میان مدت نیاز نداشتند صرف نظر کردند. از طرفی دیگر کاهش نیروی کار و بسته شدن بسیاری از مراکز تولید مواد غذایی، باعث افزایش قیمت سبد خرید مردم شد. افراد جامعه ترجیح می دادند بند که به جای خرید اقلام غیر ضروری روی اقلام ضروری تمرکز کنند. آمار همچنین نشان داد که روش زندگی مردم دستخوش تغییر بسیاری شد توجه به محصولات بهداشتی که برای بهبود سلامت بدن موثر هستند بازار قوی تری پیدا کردند و سبک زندگی مردم به سمت سلامتی متمرکز شد. در نتیجه محصولاتی با تمرکز بر سلامتی روح و جسم و روان ، بازار بهتری پیدا کردند
تاثیر کرونا بر نیروی کار
این تغییرات به طور کلی از چندین جهت بر نیروی کار تاثیر گذاشت.
_از دست دادن درآمد: در بسیاری از جوامع به خصوص در کشورهای در حال توسعه ، حکومتها به دلیل پایین بودن قدرت اقتصادی، توان پرداخت کمکهزینه به شهروندان را نداشتند و خیلی از مردم جامعه به دلیل بیماری و یا قرنطینه کار های شان را از دست دادند و از نظر اقتصادی با بحران بسیاری مواجه شدند
_بیماری و مرگ و میر نان آوران خانه: در بسیاری از جوامع کرونا باعث افزایش تعداد ایتام و بیوگان شد که نه تنها عزیزی را از دست داده بودند بلکه به دلیل فوت نان آور خانوار، درآمد خانوادگی هم دستخوش مشکل بزرگی شد.
_از دیگر مشکلات کارگران حذف سفارشات در لحظه آخر بود: برند ها و مشتری ها به دلیل اخلال در برنامههای چرخه تامین و توزیع در لحظه آخر سفارش های شان را کنسل می کردند تا دستخوش ضرر نشوند. کنسل کردن سفارش های پیاپی در کشورهای در حال توسعه کارخانجات را دستخوش بحران مالی کرد و در نتیجه این کارخانجات به دلیل کنسل شدن سفارش های شان پرداخت حقوق کارگران را متوقف کردند.
_برندهای بزرگ فشن خسارات زیادی را به دلیل کنسلی های لحظه آخری به کارخانجات کشورهای در حال توسعه وارد کردند که ضرر آن مستقیماً گریبان کارگران تولید را گرفت که از هیچ گونه کمک دولتی و یا بیمه و یا مرخصی با حقوق دسترسی نداشتند. یعنی به عبارتی کرونا باعث تشدید سودجویی و ظلم در حق کارگران کشورهایی شد که در حالت عادی حقوق و مزایای مناسبی نداشتند و مد اخلاقی دچار بحران مضاعفی در این کشورها شد.فرصتها:
در این قسمت می خواهیم با توجه به تمام داده های بالا ببینیم که شرایط کرونا چه فرصت هایی برای تولیدات داخلی در هر کشور پدید آورد .همانطور که اشاره کردیم حمل و نقل های بین المللی دستخوش بحران زیادی شد و چرخه تامین و توزیع جهانی متلاشی شد این امر باعث شد که که برندها و مشتریانی که برای تامین منابع شان از منابع برون مرزی استفاده می کردند به تامین منابع در داخل کشور رو بیاورند تا بتواند چرخه تامین و توزیع را کوتاه تر کرده و پارامترهای متغیر را تا جایی که میتوانند تحت کنترل داشته باشند. این برای کارخانه های تولیدی داخل هر کشوری فرصت خوبی ایجاد کرد و در این فاصله تولید کنندگان داخلی توانستند که از این فرصت استفاده کرده و تولیدشان را بالاتر ببرند. از طرفی دیگر کرونا باعث شد که جوامع با هم متحد شوند تا بتوانند با این معضل برخورد کنند و به گونه ای اتحاد و همبستگی ملی در هر کشوری تقویت شد. تقویت این عرق ملی باعث تشویق مصرفکنندگان به تولید های داخلی و ایجاد کار برای مردم آن کشور شد و این امر باعث ایجاد فرصت های تولیدی بیشتری در داخل کشور ها شد.
خطرها
در طول دو سال گذشته یکی از چیزهایی که خیلی جوامع به آن آن پی بردند خطرهای وابستگی به کشورهای دیگر برای تامین منابع بود این پدیده به خصوص در مورد وابستگی به چین زنگ خطر بزرگی را برای جوامع غربی از جمله آمریکا به صدا درآورد. بروز بیماری کرونا از چین، پنهان کاری چین در مورد چگونگی بروز و پخش و کنترل آن باعث ایجاد بی اعتمادی به چین در سطح بین المللی شدف به همین دلیل در بسیاری از جوامع حتی واکسنهای تولید چین را هم تایید نکردند. این عدم اطمینان به چین باعث شد که محصولات چینی در بسیاری از جوامع غربی محبوبیتشان را از دست بدهند و کمبود خیلی از از کالاها که از کشورهای دیگر تامین می شد باعث شد که کشورها به خطر وابستگی به کشورهای غیر همپیمان شان پی ببرند و از طرفی به اهمیت نزدیک شدن به کشورهای هم پیمان خود پی ببرند. کوتاه سخن آنکه با وجود اینکه دو سال از کرونا گذشته است و این بیماری همچنان در کشورهای جهان سوم جان مردم را می گیرد کشورهای توسعه یافته مدتهاست که بحران آن را پشت سر گذاشته اند و به دلیل تفاوت عظیم سطح بهداشتی و اقتصادی بین کشورهای جهان اول و کشورهای جهان سوم ؛ کرونا تاثیر تفاوت بسیار متفاوتی در این کشورها گذاشت و فاصله اقتصادی و بهداشتی کشورها و عدالت بهداشتی و اقتصادی در سطح دنیا را را بزرگ تر و عمیق تر کرد و نه تنها مد دستخوش تغییر شد یلکه نابرابری و عدم عدالت اجتماعی در جامعه بشری را عیان تر کرد
https://chiamod.ir/shervin-rangbar